2026 жылдан бастап салықтық тексерудің жаңа тәртібі енгізіледі - FCHAIN

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда қарсы салықтық тексерулерді тағайындау қағидалары күшіне енеді. Бұл қағидалар ҚР Қаржы министрінің 2025 жылғы 30 қыркүйектегі № 548 бұйрығымен бекітілген.

Қарсы салықтық тексеру дегеніміз не?

Қарсы салықтық тексеру — бұл негізгі тексеруге қосымша тексеріс, яғни салық төлеушімен немесе салық агентімен операция жасаған тұлғаларға қатысты жүргізіледі. Мақсаты — қосымша ақпарат алу, операциялардың шын мазмұнын растау және негізгі тексеру барысында туындайтын мәселелерді нақтылау. Қарсы тексеру мерзімі негізгі тексеру кезеңімен сәйкес келуі тиіс және талап қою мерзімі шегінде жүзеге асырылады.

Тексеруді тағайындауға дейін нені ескеру керек?

Қарсы тексеруді бастамас бұрын мемлекеттік кірістер органдары:

1. Өзара есеп айырысуда сәйкессіздіктер анықталған негізгі жеткізушілер мен сатып алушыларды айқындауы тиіс;
2. Есеп айырысуды салыстыру арқылы тауарлар мен қызметтердің шығу тегін анықтауы керек;
3. Бұзушылықтары бар контрагенттер бойынша сұрау жіберуі қажет.

Сұрауларды орындау мерзімі — 20 жұмыс күнінен аспауы тиіс.

Қарсы тексерулер тағайындалмайтын жағдайлар

Қарсы тексерулер келесі жағдайларда жүргізілмейді:

• электр энергиясы, жылу, су, газ және байланыс қызметтерін жеткізушілер бойынша;
• салықтық мониторингтегі салық төлеушілерге қатысты;
• әрекетсіз деп танылған ұйымдар бойынша;
• жалған ЭШФ бойынша қылмыстық тергеудегі компаниялар үшін;
• сот шешімімен мәмілелері жарамсыз деп танылған ұйымдар бойынша;
• Қазақстанда ҚҚС төлеуші емес бейрезиденттерге қатысты.

Қосымша тексеру жүргізудің негіздері

Мемлекеттік кірістер органдары қарсы тексеруді келесі жағдайларда жүргізе алады:

• тауарлар немесе түсім есепке алынбаған кезде;
• құжаттар дұрыс рәсімделмегенде;
• мәмілені нақты орындау мүмкін болмаған жағдайда;
• есепте көрсетілмеген қолма-қол, бартерлік немесе ақшасыз операциялар кезінде;
• ҚҚС сомасын жасанды түрде көбейткенде;
• салықтық қылмыстар бойынша тергеудегі тұлғалармен байланысы бар компаниялармен мәмілелер жасалғанда;
• шығындарды асыра көрсету мақсатында аффилиирленген мәмілелер жасалғанда;
• басқа мемлекеттік немесе құқық қорғау органдарынан салықтан жалтару белгілері туралы ақпарат түскенде.

Қосымша ережелер

• Егер жеткізуші өз міндеттемелерін орындай алмаса, бірақ құжаттар рәсімделген болса, бұл факт тексеру сұрауында көрсетіледі.
• Тоқтатылған сұраулар туралы ақпарат 3 жұмыс күні ішінде тексеруді бастаған органға жолдануы тиіс.

Халықаралық сұраулар

Шетелдік салық немесе құқық қорғау органдарының сұраулары бойынша қарсы тексерулерге ерекше тәртіп қолданылады.

Мұндай тексеруді бастамас бұрын:

1. Халықаралық шарттың бар екеніне көз жеткізу қажет;
2. Сұраудың мақсаты мен негіздерін тексеру керек;
3. Сұраудың ұлттық заңнамаға сәйкестігіне, соның ішінде дербес деректерді қорғауға және салық төлеушінің құқықтарын сақтауға баға беріледі.

Сұрау заңды деп танылған жағдайда, Қазақстанның уәкілетті органдары шетелдік тарапты тексеру уақыты, орны және шарттары туралы хабардар етеді.
Негізгі шешімдерді сұрау жіберген мемлекет қабылдайды.

Халықаралық келісімдерге қайшы сұраулар қаралмайды.
Орындау мерзімі — 20 жұмыс күнінен аспайды.

Қорытынды

2026 жылдан бастап қарсы салықтық тексерулерге қатысты жаңа ережелердің енгізілуі Қазақстанның салықтық бақылау жүйесін жетілдіруге бағытталған маңызды қадам болмақ.
Бизнес субъектілеріне операциялардың ашықтығын арттыру, құжат айналымын реттеу және өзара есеп айырысуларды жүйелі түрде тексеру ұсынылады.

FChain KZ компаниясы бизнеске жаңа талаптарға бейімделуге көмек көрсетуге дайын.
Біздің мамандар:

• бухгалтерлік және салықтық аудит жүргізеді;
• контрагенттік тәуекелдерді анықтап, азайтады;
• қарсы және кешенді салықтық тексерулерге дайындықты қамтамасыз етеді;
• салықтық комплаенс және 2026 жылғы жаңа Салық кодексі бойынша кеңес береді.

FChain KZ — салықтық өзгерістер жағдайында сіздің бизнесіңіздің сенімді серіктесі.

Кәсіби кеңес алу үшін бізге e-mail арқылы хабарласыңыз: almaty@f-chain.com немесе WhatsApp: +7 771 214 1820.

Дайындаған:
Мөлдір Мұхтар
Бизнесті дамыту бойынша маман
FChain Қазақстан
06 қазан 2025 жыл