Халықаралық ынтымақтастық бизнестің жаңа мүмкіндіктерін ашады, бірақ сонымен бірге қосымша құқықтық тәуекелдер де туғызады. Шетелдік серіктестермен жасалған келісімдерге валюталық бақылаудан бастап юрисдикцияны таңдауға дейін ерекше назар аудару қажет.
Резидент еместермен келісімшарт жасасқанда Қазақстандағы компаниялар бірқатар ерекшеліктерге тап болады. Негізгі мәселелердің бірі – валюталық реттеу. Барлық есеп айырысулар Қазақстан Республикасының «Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы» Заңына сәйкес жүргізілуі тиіс. Бұл саладағы заңбұзушылықтар айыппұлдар мен әкімшілік жауапкершілікке әкеледі, сондықтан төлем шарттары мен қаражатты репатриациялау тәртібін келіссөз кезеңінде-ақ нақтылап алу қажет.
Салық салу да маңызды фактор болып табылады. Қазақстаннан алынған табыстарға резидент еместерге төлем көзінен салық салынады. Бұл жағдайда салық агенті рөлін қазақстандық тарап атқарады. Келісімшартты дұрыс сараламау немесе салықты уақытылы ұстамау қосымша төлемдерге әкелуі мүмкін, сондықтан мәміленің салықтық салдарын сауатты бағалайтын мамандарды тарту маңызды.
Форс-мажор ережесіне ерекше назар аудару қажет. Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, әр ел төтенше жағдайларды әртүрлі түсіндіреді. Қос мәнділіктен аулақ болу үшін келісімшартта қандай жағдайлар форс-мажор деп танылатыны, хабарлау тәртібі және тараптар үшін салдары нақты жазылуы тиіс. Бұл күтпеген жағдайларда компанияның мүдделерін қорғауға мүмкіндік береді.
Қолданылатын құқық пен юрисдикцияны таңдау да назардан тыс қалмауы керек. Егер келісімшартта дауларды қайда және қалай шешу жөнінде нақты шарттар болмаса, компания осал жағдайда қалуы мүмкін. Дауларды шешудің механизмін алдын ала көздеу – мемлекеттік сот, халықаралық арбитраж немесе медиация арқылы – құқықтық және қаржылық тәуекелдерді айтарлықтай азайтады.
Ақырында, экспорттық бақылау мен рұқсаттар да маңызды. Егер келісімшарттың заты тауарлар немесе технологиялар жеткізу болса, өнімнің заң талаптарына сәйкестігін және мәміленің санкцияларға ілікпейтінін тексеру қажет.
FChain қалай көмектесе алады
FChain компаниясында біз трансшекаралық мәмілелердің күрделілігін және резидент еместермен жұмыс істеудегі қиындықтарды жақсы түсінеміз. Тәжірибелі заңгерлер мен салық мамандарынан құралған біздің командамыз мыналарды ұсынады:
- Кешенді келісімшарттарды тексеру және әзірлеу – қазақстандық заңнамаға және халықаралық стандарттарға сәйкестікті қамтамасыз ету.
- Валюталық реттеу бойынша қолдау – заңды есеп айырысу, қаражатты репатриациялау және қаржылық шарттарды дұрыс құрылымдау жөнінде кеңес беру.
- Салықтық кеңес беру және оңтайландыру – салық міндеттемелерін дұрыс бағалау және салық ұстау мен қосарланған салық салу тәуекелдерін азайту.
- Дауларды шешу стратегиясын әзірлеу – тиімді юрисдикцияны, арбитраж ережелерін немесе медиация механизмдерін таңдауға көмектесу.
- Экспорттық бақылау және комплаенс бойынша сүйемелдеу – тауарлар мен технологияларды шектеулерге тексеру және мәмілелерді кедергісіз жүзеге асыру.
Қорытындылай келе, резидент еместермен келісімшарттар кешенді тәсілді талап етеді. Келісімшарт шарттарын мұқият пысықтап, заңгерлерді тексеруге тартатын компаниялар тәуекелдерді азайтып, халықаралық серіктестікті сенімді етеді. FChain заңгерлері – бизнес үшін сенімді серіктес. Біздің командамыз резидент еместермен келісімшарттарды сауатты құрастырып, тексеруге, барлық құқықтық нюанстарды ескеруге және сіздің мүдделеріңізді халықаралық деңгейде қорғауға көмектеседі.
Дайындаған: Сергей Гайдаров пен Динара Калижарова
FChain Kazakhstan Заң департаменті
2025 жылғы 19 қыркүйек