Жеңілдетілген декларация негізінде жұмыс істейтін ЖК-мен өзара іс-қимылға қойылған шектеулер: ҚР жаңа Салық кодексіне талдау - FCHAIN

Жеңілдетілген декларация негізінде жұмыс істейтін ЖК–мен өзара іс–қимылға қойылған шектеулер: ҚР жаңа Салық кодексіне талдау

Жаңа Салық кодексінің 286-бабының 16-тармағына сәйкес, жеңілдетілген декларация негізінде жұмыс істейтін жеке кәсіпкерлерден (ЖК) сатып алынған тауарлар, жұмыстар мен қызметтерге жұмсалған шығындар корпоративтік табыс салығын (КТС) есептеу кезінде шегерімге жатпайды. Бұл дегеніміз, 1 қаңтар 2026 жылдан бастап жалпыға бірдей салық салу режимін қолданатын заңды тұлғалар мұндай шығындарды КТС бойынша салық базасынан алып тастай алмайды. Компаниялар үшін бұл салық жүктемесінің артуына әкеледі: егер бұрын 1 000 000 теңгеге ЖК-дан қызмет сатып алу КТС базасын азайтып, шамамен 200 000 теңге (20 % мөлшерлемеде) үнемдеуге мүмкіндік берсе, енді бұл шығындар шегерімге жатпайды және КТС толық сомадан есептеледі.

Шектеудің енгізілу себебі

Заң шығарушының мақсаты – салықтық қатынастардың ашықтығын арттыру. Жеңілдетілген жүйе шығындарды егжей-тегжейлі есепке алуды талап етпейді, сондықтан контрагенттер арасындағы шығындарды растаудың ашық тетігін қамтамасыз етпейді. Осыған байланысты ықтимал теріс пайдалану жағдайларын болдырмау үшін заң жеңілдетілген декларация қолданатын тұлғалармен операциялар бойынша сатып алушыға шегерім құқығын бермейді.

Кімдерге қолданылады

ҚР Салық кодексінің 722–727-баптарына сәйкес, жеңілдетілген декларация негізіндегі арнаулы салық режимін қолдана алады:

• жылдық табысы 600 000 АЕК-тен аспайтын жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар;
• жұмыскерлер саны 30 адамнан аспаған жағдайда;
• қызмет түрі тыйым салынған тізімге кірмеген жағдайда.

Осылайша, шегерімге тыйым тек жеңілдетілген декларацияны қолданатын контрагенттерге таралады және төмендегілерге қатысты қолданылмайды:

• жалпы режимдегі ЖК;
• жалпы режимдегі заңды тұлғалар;
• арнайы СНР-С режиміндегі өзін-өзі жұмыспен қамтыған тұлғалар.

Бухгалтерлік және салық есебіне әсері

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап жеңілдетілген декларация негізінде жұмыс істейтін ЖК-мен шарттар бойынша шығындар тұрақты салық айырмашылықтары ретінде танылады. Олар КТС базасын азайтпайды және 100.00 нысанды декларацияда көрсетілуі тиіс.
Компаниялар алдын ала өздерінің салық және бухгалтерлік саясатына өзгерістер енгізіп, мұндай шығындардың шегерімге жатпайтынын көрсетуі қажет.

Бизнестің әрекет етуіне арналған ұсынымдар

Салық тәуекелдерін азайту және шығын тиімділігін сақтау үшін FChain заңгерлері мына шараларды ұсынады:

1. Жеңілдетілген декларация қолданатын ЖК-мен барлық қолданыстағы шарттарға құқықтық аудит жүргізу. Мұндай шығындардың көлемін және үлесін анықтау.
2. Контрагенттермен жалпы режимге немесе ЖШС ретінде тіркелуге көшу туралы келіссөздер жүргізу. Бұл шегерім құқығын сақтап, қосымша салық төлемдерін болдырмайды.
3. Шарттарға салықтық ескерту енгізу, мысалы: «Орындаушы жеңілдетілген декларация негізіндегі арнаулы салық режимін қолданбайтынын кепілдейді. Режим өзгерген жағдайда Тапсырыс берушіні бес күнтізбелік күн ішінде хабардар етуге міндетті».
   Мұндай тұжырым компанияны салық тәуекелдерінен қорғайды.
4. Ішкі сатып алу рәсімдерін жаңарту: контрагенттің салықтық мәртебесін (КГД немесе e-Gov арқылы) тексеру тәртібін енгізу.

ЖК-ның жеңілдетілген декларациядан басқа режимдерге көшуі

Жаңа Салық кодексінің 718, 720 және 840-баптарына сәйкес, жеңілдетілген декларация режимі 1 наурыз 2026 жылдан бастап өз күшін жояды. ЖК салық органдарына келесіге көшу туралы хабарлауы тиіс:

• жалпы режимге; немесе
• өзін-өзі жұмыспен қамтығандарға арналған арнайы салық режиміне (СНР-С).

Егер хабарлама берілмесе, ЖК автоматты түрде жалпы режимге ауыстырылады.

СНР-С: өзін-өзі жұмыспен қамтығандарға арналған жаңа балама

СНР-С жалдамалы жұмыскерлері жоқ жеке тұлғаларға арналған. Бұл режим табыстың шамамен 4 % мөлшерінде бірыңғай төлемді (айына 300 АЕК-ке дейін) көздейді және компаниялар үшін шегерім шектеулерін енгізбейді. Заңды тұлғалар СНР-С қолданатын тұлғалармен өзара іс-қимыл қауіпсіз болып қала береді:

• шарттар бойынша шығындар құжаттар болған жағдайда шегерімге жатқызылады;
• жеке табыс салығы мен әлеуметтік төлемдер ұсталып қалмайды, оларды өзін-өзі жұмыспен қамтыған тұлға өзі төлейді;
• құжаттық растау — шарт, акт және e-Salyq Business қосымшасындағы QR-код.

Маңыздысы — еңбек қатынастарының белгілерін болдырмау және шартты дұрыс рәсімдеу (қызмет немесе жұмыстар, бірақ лауазымдық функциялар емес).

*Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар үшінарнайысалықрежимібойынша ескерту: ҚР жаңа Салықкодексінің 286-бабының 16-тармағы оңайлатылған декларация негізінде арнайысалықрежимін қолданатын тұлғалармен шарттар бойынша шығыстарды шегеруге тыйым салады. ҚР СК 719-721-баптары өзін-өзі жұмыспен қамтығандарға арнайы салық режимін Жеке режим ретінде бөлгілеуіне қарамастан, ал 723-бап Оңайлатылған декларацияны тек ЖК және заңды тұлғаларға жатқызса да, “арнайы салы қрежимін қолданатын адамдар” деген тұжырым кеңейтілген түсіндіруге мүмкіндік береді. Осылайша, ҚР СК-ның ағымдағы редакциясы (нормалар қарама-қайшылықтарымен) өзін-өзі жұмыспен қамтығандарға арналған арнайы салық режимін ҚР СК 286-бабының 16-тармағы бойынша шектеуге жатқызылуы мүмкін екендігіне жол береді. Бұл мәселе бойынша Мемлекеттік органдардың ресми түсіндірмелері әлі жоқ, сондықтан өзін-өзі жұмыспен қамтығандармен жасалған шарттар бойынша шығыстар да шегерім ретінде танылмау қаупі сақталады. Осы тармақ ADI-ге құқық қолдану практикасындағы ықтимал өзгерістер туралы адал ескерту үшін енгізілген.

Жиі қойылатын сұрақтар

1. ЖК-мен жұмыс істеуді қандай нормалар реттейді?

722–727-баптарда жеңілдетілген декларацияны қолдану тәртібі, шектеулер мен қызмет түрлеріне қатысты ерекшеліктер жазылған.

2. 2026 жылғы 1 қаңтардан кейін ЖК-мен шарттарды сақтау тәуекелдері қандай?

Мұндай шарттар бойынша шығындар салық салынатын базадан шегерілмейді, бұл КТС мөлшерін арттырады. Сондай-ақ қосымша есептеулер, өсімпұлдар және айыппұлдар (41 және 611-баптар) қолданылуы мүмкін.

3. Салықтық шығындарды қалай азайтуға болады?

Шарттарға аудит жүргізу, негізгі контрагенттерді жалпы режимге немесе СНР-С-ке көшіру және шегерім жоғалуын ескере отырып баға саясатын қайта қарау.

Қорытынды

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап жаңа Салық кодексінің 286-бабының 16-тармағы күшіне енеді, оған сәйкес жеңілдетілген декларация қолданатын ЖК-мен шарттар бойынша шығындар заңды тұлғалар үшін шегерімге жатпайды. Бұл өзгеріс компаниялардың бухгалтерлік және құқықтық қызметіне айтарлықтай әсер етеді, салық жүктемесін арттырады және шарттық тәжірибені қайта қарауды талап етеді.
Жаңа жағдайларға бейімделу үшін бизнеске шарттар мен құжаттарға құқықтық аудит жүргізу, салық саясатын және сатып алу рәсімдерін жаңарту, шарттардың мазмұнын, тіркеу тәртібін және жаңа үлгілерін дайындау кезінде заңгерлік сүйемелдеу қызметтерін пайдалану ұсынылады.

FChain компаниясы бизнес үшін кәсіби қызметтердің толық спектрін ұсынады:

• ұйымдарға заңдық сүйемелдеу және құқықтық аудит;
• шарттарды дайындау және тексеру (соның ішінде халықаралық, еңбек, жалға алу шарттары);
• заңды тұлғаларға арналған аутсорсингтегі заң қызметтері;
• тіркеу қызметтері (ЖШС ашу, өкілдіктерді тіркеу);
• кешенді бухгалтерлік және салықтық қызмет көрсету.

Жаңа Салық кодексін қолдану және Қазақстан Республикасының заңнамасындағы өзгерістерге бизнесіңізді бейімдеу мәселелері бойынша жеке кеңес алу үшін бізбен хабарласыңыз.

Кәсіби кеңес алу үшін almaty@f-chain.com электрондық поштасы арқылы немесе WhatsApp: +7 771 214 1820 нөмірі бойынша хабарласыңыз.