Қазақстанның Еңбек заңнамасындағы 2026 жылға жоспарланған өзгерістер — негізгі түзетулер және жұмыс берушілерге ұсыныстар | FChain Kazakhstan

Қазақстанның Еңбек заңнамасындағы өзгерістер

2025 жылдың қараша айында Қазақстан Республикасының Үкіметі еңбек қатынастарының ашықтығын арттыруға, қызметкерлерді қорғауға және әлеуметтік әріптестік тетігін күшейтуге бағытталған Еңбек заңнамасына өзгерістер топтамасын қарастырды. Төменде жұмыс берушілер мен қызметкерлердің қызметіне елеулі әсер ететін негізгі өзгерістер көрсетілген.

Қызметкер жұмыстан шыққан кездегі құқықтары мен міндеттерін нақтылау

Маңызды өзгерістердің бірі — материалдық жауапты қызметкерлер жұмыстан шыққан кезде материалдық құндылықтарды тапсырудың ең жоғарғы мерзімін енгізу. Мүлікті тапсыру мерзімі еңбек шарты бұзылатыны жөнінде хабарланған күннен бастап бір аймен шектеледі.
Қолданыстағы редакцияда еңбек шарты мүлікті қабылдау-тапсыру аяқталған күнге байланысты тоқтатылатын, бұл көбіне жұмыстан шығару мен есеп айырысуды кешіктіруге алып келетін. Жаңа норма мұндай жағдайлардың алдын алады және процесті түсінікті әрі бақылаулы етеді.

Оқу демалысына қатысты нормаларды жаңарту

Толық жаңартылған норма енгізіледі, оған мыналар кіреді:

• 6 айға дейінгі оқу демалысы;
• оны бөліктерге бөлу мүмкіндігі;
• орташа жалақыны сақтау («Болашақ» бағдарламасынан басқа).

Бұл — адами капиталды дамытуға бағытталған стратегиялық маңызды реформа.

Еңбек шартын автоматты түрде ұзарту

Ұзарту ережелері нақтыланды: егер соңғы жұмыс күні ауру демалысына немесе әлеуметтік демалысқа сәйкес келсе, ол қызметкер жұмысқа шыққан күнге ауыстырылады. Бұрын мұндай ақпарат көрсетілмейтін, бұл өзгерістер даулы жағдайлардың алдын алуға мүмкіндік береді.

Ауыстыру және еңбек жағдайларын өзгерту туралы жаңа нормалар

Уақытша ауыстыру тетігі алғаш рет егжей-тегжейлі жазылды:

• қызметкер уақытша ауыстырудан бас тартуға құқылы;
• жұмыс беруші оны кері қайтаруға құқылы;
• міндетті хабарлау — кемінде 3 жұмыс күні бұрын.

Бұл норма еңбек қатынастарын икемдірек және екі тарап үшін теңгерімді етеді.

Бітімгершілік рәсімі

Бітімгершілік комиссиясы енді қызметкерлермен (олардың өкілдерімен), жұмыс берушімен, жұмыс берушілер бірлестіктерімен, жергілікті атқарушы органдармен, мемлекеттік органдармен және өзге де мүдделі тұлғалармен кеңесетін болады.
Қолданыстағы Еңбек кодексінде комиссия қатысушылары жұмыс беруші мен қызметкерлермен шектелген. Жаңа норма олардың қатарын жергілікті атқарушы органдармен кеңейтеді, бұл әлеуметтік әріптестікті күшейтеді және рәсімдердің ашықтығын арттырады. Қатысушылардың кеңеюі шешімдердің заңдылығын арттырып, ұжымдық еңбек дауларын шешу тетігін нығайтады.

Бақылау органдары мен техникалық инспекторлардың өкілеттіктерін кеңейту

Заңнамалық өзгерістер техникалық инспекторлардың құқықтарын нақтылайды, оның ішінде:

• еңбек қауіпсіздігі нормаларын сақтау;
• жазатайым оқиғаларды тергеуге қатысу;
• жұмыс орындарына қол жеткізу;
• нормативтік актілерді әзірлеуге қатысу;
• еңбек қауіпсіздігі бұзылған жағдайда сотқа жүгіну.

Бұл заң қызметкерлерді қорғауға және құқықбұзушылықтардың алдын алуға бағытталған қуатты құрал енгізеді.

FChain компаниясының бизнестің заңнамалық өзгерістерге бейімделуіне көмегі

Еңбек кодексіндегі өзгерістер жұмыс берушілерден ішкі құжаттарды қайта қарауды, жергілікті актілерді түзетуді, шарттарды, процестер мен нұсқаулықтарды жаңартуды талап етеді. FChain бизнеске кешенді қолдау көрсетеді, оның ішінде:

• кез келген көлемдегі компанияларға заңгерлік қызметтер және құқықтық қызмет көрсету;
• жаңа нормаларды енгізу кезінде бизнесті заңнамалық сүйемелдеу;
• заңгерлік және бухгалтерлік қызметтер, соның ішінде аудит, кадрлық есеп және ішкі актілерді талдау;
• еңбек процестерін жаңа заң талаптарына бейімдеу.

Біздің команда барлық өзгерістерді уақтылы әрі дұрыс енгізуге, тәуекелдерді азайтуға және бизнесіңіздің заңнамаға толық сәйкестігін қамтамасыз етуге көмектеседі.

Кәсіби кеңес алу үшін almaty@f-chain.com электрондық поштасы арқылы немесе WhatsApp: +7 771 214 1820 нөмірі бойынша хабарласыңыз.

 Дайындаған:
Сергей Гайдаров және Динара Қалихарова
FChain Kazakhstan заң бөлімі
24 қараша 2025 жыл