Қазақстанда уақытша тұруға рұқсат беру тәртібі

Қазақстанда уақытша тұруға рұқсат беру тәртібі

Қазақстан Республикасындағы уақытша тұруға рұқсат (УТР) шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдарға ел аумағында уақытша негізде заңды түрде болуға мүмкіндік беретін негізгі құқықтық тетіктердің бірі болып табылады. УТР алу тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының «Халықтың көші-қоны туралы» заңымен, сондай-ақ шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасында уақытша тұруға рұқсат беру қағидаларын қоса алғанда, заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілермен реттеледі.

Уақытша тұруға рұқсат шетел азаматына Қазақстан Республикасында нақты көрсетілген болу мақсатына сәйкес уақытша тұру құқығын береді. Визадан айырмашылығы, УТР мемлекеттік шекараны кесіп өтуге емес, ел аумағында нақты тұруға арналған. Сонымен қатар, УТР ықтиярхат болып табылмайды және тұрақты құқықтық мәртебе бермейді. Рұқсат шектеулі мерзімге беріледі және тек мәлімделген негіз шеңберінде ғана қолданылады. Уақытша болу мақсатын УТР-ды қайта ресімдемей өзгертуге жол берілмейді.

 

 Кімдер УТР (уақытша тұруға рұқсат) ала алады?

Қазақстан Республикасының қолданыстағы көші-қон заңнамасына сәйкес Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің (Армения Республикасы, Беларусь Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы), сондай-ақ ТМД-ның жекелеген мемлекеттерінің (Әзербайжан Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Өзбекстан Республикасы) азаматтары Қазақстан Республикасының аумағында шетел азаматтарының визасыз болу мерзімінен асатын белгілі бір мерзімге заңды түрде болу үшін төменде көрсетілген негіздер бойынша уақытша тұруға рұқсатты (УТР) рәсімдей алады. Ал басқа мемлекеттердің азаматтары үшін Қазақстан Республикасында заңды түрде болу мақсатында УТР орнына Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес тиісті визаларды немесе өзге де көші-қон құжаттарын алу мүмкіндігін қарастыру қажет.

 

УТР алудың заңды негіздері

Шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдар төмендегі заңды негіздердің біреуі болған жағдайда уақытша тұруға рұқсат алуға құқылы:

• еңбек қызметін жүзеге асыру
• оқу
• отбасын біріктіру
• кәсіпкерлік қызмет (бизнес-иммиграция)
• миссионерлік қызмет
• медициналық ем алу.

 

УТР алу үшін қажетті құжаттар тізбесі

Уақытша тұруға рұқсат алу үшін мынадай құжаттар ұсынылады:

1. Қазақстан Республикасында уақытша тұруға рұқсат алу үшін өтініш-анкета.
2. Ратификацияланған визасыз келісімдерге қатысы бар шетел азаматы немесе азаматтығы жоқ тұлғаның жеке куәлігінің көшірмесі (тексеру үшін түпнұсқасы ұсынылады).
3. Шетел паспорты.
4. Қазақстан Республикасында уақытша тұру мақсатын растайтын құжат (жұмыс шарты, жұмысқа қабылдау туралы бұйрық, оқу орнының анықтамасы, отбасы қатынастарын растайтын құжаттар, медициналық анықтама немесе РВП алу негізіне байланысты басқа құжаттар).
5. Дактилоскопиялық тіркеуден өткендігі туралы анықтама.
6. Медициналық сақтандыру.
7. Шетел азаматының сол үйде тұруына меншік иесінің нотариалды растаған келісімі.
8. Тұрақты тұратын мекен-жайы және тіркеу коды.

Шетел тілінде жасалған құжаттар мемлекеттік (қазақ) немесе орыс тіліне нотариалды куәландырылған аудармасымен ұсынылуы тиіс. Сонымен қатар, шетел азаматы немесе азаматтығы жоқ адам уақытша тұруға рұқсат алу туралы өтініш берген кезде Қазақстан Республикасының аумағында нақты болуы, сондай-ақ уақытша тұруға рұқсат рәсімдеу барысында көрсетілген уақытша болатын (тұратын) мекенжай бойынша тұруы тиіс және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпке сәйкес тіркеусіз тұрғылықты жерін өзгертуге құқылы емес.

 

УТР беруден бас тарту негіздері

Қазақстан Республикасында шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдарға уақытша тұруға рұқсат беру қағидаларына сәйкес, төмендегі жағдайларда УТР беруден бас тартылуы мүмкін:

• УТР алу үшін ұсынылған құжаттардың және (немесе) ондағы мәліметтердің дұрыс еместігі анықталған жағдайда
• Өтініш берушінің деректері мен мәліметтерінің мемлекеттік қызмет көрсету қағидаларында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі
• Өтініш берушіні УТР алумен байланысты арнайы құқықтан айыратын заңды күшіне енген сот шешімінің болуы
• Қазақстан Республикасының «Дербес деректер және оларды қорғау туралы» Заңының 8-бабына сәйкес, УТР алу үшін қажетті дербес деректерге қол жеткізуге келісім беруден бас тарту.

 

УТР қолданылу мерзімі және оны ұзарту

Уақытша тұруға рұқсат мәлімделген негізге және Қазақстан Республикасының «Халықтың көші-қоны туралы» Заңының талаптарына сәйкес белгіленетін мерзімге беріледі. УТР қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін шетел азаматы немесе азаматтығы жоқ адам уақытша тұрудың заңды негіздері сақталған жағдайда оны ұзарту туралы уәкілетті мемлекеттік органдарға өтініш беруге құқылы.

 

УТР алудағы қиындықтар

 Қазақстан Республикасында уақытша тұруға рұқсатты (УТР) рәсімдеу кезіндегі негізгі қиындық – заңнамада белгіленген мерзімдерде құжаттардың толық пакетін уақтылы және дұрыс жинау қажеттілігі. УТР алу тек заңнамада көзделген жеке және кәсіби талаптар сақталған жағдайда ғана мүмкін, осыған байланысты өтініш беруші елде болудың рұқсат етілген мерзімі аяқталғанға дейін рәсімдеу рәсімінің барлық кезеңдерін толық аяқтауы тиіс.

 FChain уақытша тұруға рұқсат алу мәселелері және өзге де көші-қон әрі құқықтық мәселелер бойынша кешенді заңгерлік қолдау көрсетіп, клиенттерді көші-қон үдерісінің барлық кезеңдерінде толық сүйемелдейді.

Кәсіби кеңес алу үшін almaty@f-chain.com электрондық поштасы арқылы немесе WhatsApp: +7 771 214 1820 нөмірі бойынша хабарласыңыз.

Қазақстандағы иммигранттарды тіркеудің жаңа ережелері

Дайындаған: Сергей Гайдаров пен Арслан Едигеев

FChain Kazakhstan құқықтық департаменті

22 желтоқсан 2025 жыл